ΦΟΡΜΑΡΙΣΜΑ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ

ΦΟΡΜΑΡΙΣΜΑ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ

Σχεδόν όλοι οι αθλητές που ασχολούνται σοβαρά με ένα άθλημα νοιώθουν κάποια στιγμή την ανάγκη να διαγωνιστούν πάνω σε αυτό. Η συμμετοχή σε αγώνες προϋποθέτει μια μεγάλη χρονικά περίοδο προετοιμασίας, η οποία καταπονεί πολύ τον αθλητή, σωματικά και ψυχικά.

Την περίοδο της κύριας προετοιμασίας ο στόχος είναι η αύξηση της μυϊκής δύναμης, αντοχής και ισχύος, της ταχύτητας, της ευκαμψίας, της αερόβιας ικανότητας και τέλος της επιδεξιότητας στο εκάστοτε άθλημα.

Η μέγιστη απόδοση απαιτεί μέγιστη σωματική και φυσιολογική αντοχή στο στρες της δραστηριότητας. Όμως οι περίοδοι έντονης προπόνησης μειώνουν τη μυϊκή δύναμη, μειώνοντας την ικανότητα απόδοσης του αθλητή. Για αυτόν τον λόγο, όταν χρειάζεται να αγωνιστεί με μέγιστη απόδοση, βάση ερευνών, οφείλει να κάνει μια μείωση της προπόνησης του σε διάρκεια, όγκο και ένταση, αν θέλει να φέρει το σώμα του και τον νου του στο μέγιστο των ικανοτήτων του. Αυτή η περίοδος ονομάζεται φορμάρισμα.

Η περίοδος του φορμαρίσματος, κατά την οποία η ένταση και ο όγκος της προπόνησης μειώνονται (χρονικά καθοριζόμενη από τον προπόνητη ανάλογα το άθλημα), πρέπει να παρέχει επαρκή χρόνο για την αποκατάσταση των ιστικών μικροβλαβών, που προκαλούνται από την έντονη προπόνηση και για την πλήρη αναπλήρωση των ενεργειακών αποθεμάτων του οργανισμού.

Οι πιθανές εξηγήσεις για το σύνδρομο υπερπροπόνησης περιλαμβάνουν τις αλλαγές στη λειτουργία τμημάτων του αυτόνομου νευρικού συστήματος, αλλαγές στις ενδοκρινικές αποκρίσεις και καταστολή της ανοσολογικής λειτουργίας.

Αποτελέσματα Φορμαρίσματος

Η πιο αξιοσημείωτη αλλαγή κατά την διάρκεια της περιόδου φορμαρίσματος είναι η ιδιαίτερη αύξηση της μυϊκής δύναμης (15 – 25 %) και η αποκατάσταση της μυϊκής ισχύος, που εξηγεί τουλάχιστον ένα μέρος της βελτίωσης που εμφανίζεται στην απόδοση.

Η περίοδος αυτή δίνει χρόνο στον μυ να επιδιορθώσει οποιαδήποτε βλάβη έχει προκύψει κατά την διάρκεια της έντονης προπόνησης και να αποκατασταθούν τα αποθέματα ενέργειας (δηλ. Το μυϊκό και ηπατικό γλυκογόνο). Σημαντικος είναι και ο ρόλος της κατάλληλης και εξειδικευμένης διατροφής και σε αυτό το κομμάτι, εκτός όλων των άλλων.

Σημαντικά Δεδομένα

Συνήθως ο αθλητής φοβάται ότι αυτή η μείωση της προπόνησης για ένα ορισμένο χρονικό διάστημα πριν από έναν σημαντικό αγώνα, θα μειώσει την καλή φυσική του κατάσταση και θα περιορίσει την απόδοση. Αλλά πολυάριθμες μελέτες καταδεικνύουν ότι αυτές οι ανησυχίες είναι αβάσιμες. Τα εξής στοιχεία βοηθάνε στην απομάκρυνση αυτών των ανησυχιών:

  • Το επίπεδο της VO2max (μέγιστη πρόσληψη οξυγόνου – ίσως ο σημαντικότερος δείκτης της αερόβιας ικανότητας) που έχει νωρίτερα αποκτηθεί από την προπόνηση, μπορεί να διατηρηθεί ακόμη και όταν η συχνότητα της προπόνησης μειωθεί κατά τα δύο τρίτα για περίπου 15-21 μέρες

  • Τα επίπεδα του γαλακτικού οξέως μετά από υπομέγιστη προπόνηση δεν αλλάζουν

  • Η αντοχή του μυός – κυρίως για αθλήματα αντοχής μειώνεται περίπου στις 2 βδομάδες, ενώ για αθλήματα δύναμης και ταχύτητας δεν πέφτουν τόσο γρήγορα

  • Η μέγιστη μυϊκή δύναμη δεν μειώνεται καθόλου έως και 4 εβδομάδες μετά την διακοπή ενός προγράμματος προπόνησης που είχε διάρκεια από 3 βδομάδες και πάνω

  • Η μυϊκή ισχύς μειώνεται 8-13,5 % στις 4 βδομάδες αποχής

  • Η σύσταση των μυϊκών ινών δεν φαίνεται να αλλάζει κατά την διάρκεια μικρών χρονικών περιόδων αδράνειας (ταχείας συστολής – βραδείας συστολής)

  • Η αποθήκευση του γλυκογόννου στους μύες μειώνεται κατά πολύ στις 3-4 εβδομάδες αποχής

  • Κυρίως οι αθλητές νοιώθουν περισσότερο μια απώλεια επιδεξιότητας και της ‘’αίσθησης’’ του αθλήματος, αλλά πρακτικά αυτό δεν φαίνεται να τους επηρεάζει την ώρα του αγώνα

Ο Ρόλος της Φυσικοθεραπείας στην Περίοδο Φορμαρίσματος

Αυτή η περίοδος είναι πολύ καλή μιας που υπάρχει ο απαραίτητος χρόνος, αλλά και λόγω της μείωσης της έντασης της προπόνησης, να αντιμετωπιστούν μικροτραυματισμοί που ενοχλούν τον αθλητή, να ‘’λυθούν’’ οι μυϊκοί σπασμοί του (που δημιουργούν και ψυχολογικές ανασφάλειες), να διατηρηθεί η καλή κυκλοφορία του αίματος στους μύες, να βοηθηθεί η λεμφική κυκλοφορία και να απομακρυνθεί το γαλακτικό οξύ που έχει συσσωρευτεί, ωστέ την ώρα του αγώνα να βρίσκεται στο απόλυτο μέγιστο των δυνατοτήτων του!

Επιπλέον με τον συνδυασμό των κατάλληλων ασκήσεων (πχ. ισομετρικές) είναι δυνατή η αποτελεσματική αποκατάσταση αλλά και η ταυτόχρονη διατήρηση της δύναμης. Οι διατατικές ασκήσεις καλό είναι να μην σταματούν γιατί η ευλυγισία χάνεται γρήγορα, όποτε ένα διατατικό πρόγραμμα P.N.F. (Ιδιοδεκτική Νευρομυϊκή Διευκόλυνση) θα βοηθήσει τον αθλητή όχι μόνο να διατηρήσει την ευλυγισία του, αλλά και ταυτόχρονα να την αυξήσει σε επίπεδα που δεν είναι καθόλου εύκολο να φτάσει από μόνος του.