Αυχενικό Σύνδρομο

Ορισμός

Με τον όρο «αυχενικό σύνδρομο», αναφερόμαστε όχι σε μια συγκεκριμένη πάθηση, αλλά σε μια ομάδα ενοχλημάτων γύρω από τον αυχένα - μια σειρά δυσλειτουργιών της αυχενικής μοίρας που προκαλούν τοπικό πόνο, δυσκαμψία, ζάλη, πονοκέφαλο, μουδιάσματα και αδυναμία στα χέρια.

Πρόκειται για έναν γενικευμένο όρο που εκδηλώνεται με ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα συμπτώματα:
  1. Πόνος (ινιακό, αυχενικό, ραχιαίο, ωμικό, πρόσθιο θωρακικό)
  2. Μυϊκός σπασμός (κυρίως αυχενικών και ραχιαίων μυών)
  3. Ύπαρξη επώδυνων ευαίσθητων σημείων
  4. Κεφαλαλγία
  5. Οπτικές ή ακουστικές διαταραχές
  6. Αιμωδίες στα άνω άκρα ή και περιφερειακά άλγη
  7. Περιορισμός της κινητικότητας της Α.Μ. και της κεφαλής
  8. Ζάλη, ίλιγγος, ναυτία, εμετός
  9. Διαταραχές της ψυχοσύνθεσης ή και της συμπεριφοράς (άγχος, κατάθλιψη, αντικοινωνικότητα κ.α.).
  10. Πόνος στον τράχηλο, δυσκαταποσία κ.α.

Στατιστικά Δεδομένα

Τα αίτια του πόνου στον αυχένα είναι περί τα 100, αλλά τα συχνότερα αφορούν μυϊκή κόπωση και βλάβες των δίσκων (κήλη δίσκου αυχένος, εκφυλιστική δισκοπάθεια και σπονδυλαρθρίτιδα).

Το συχνότερο αίτιο πόνου στον αυχένα είναι η Αυχενική Κήλη Δίσκου Α5-Α6.

Σε άτομα 30 ετών έχει ήδη δισκοκήλη το 20% αυτών, σε άτομα 50 ετών έχει δισκοκήλη το 90%, και από εκεί και πάνω έχουν σχεδόν όλοι.

Το ευχάριστο είναι ότι οι έχοντες δισκοκήλη αυχένος ή εκφυλιστικές αλλοιώσεις των δίσκων δεν πονούν όλοι, ή έστω δεν πονούν όλες τις μέρες του έτους.

Αιτιολογία

Είναι σχεδόν σίγουρο πως ο άνθρωπος κάποια στιγμή στη ζωή του θα αντιμετωπίσει πόνο στον αυχένα (αυχεναλγία πιο σωστά), όπως και στη μέση του.

Αυτό ενδέχεται να μην είναι κάτι ανησυχητικό, μπορεί όμως να είναι προάγγελος κάποιου προβλήματος που χρειάζεται διερεύνηση.

Η αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης έχει φυσιολογικά μια καμπύλη (λόρδωση) που στηρίζει το βάρος της κεφαλής.

Αποτελεί την οδό που συνδέει τον εγκέφαλο με το υπόλοιπο σώμα μέσα από ένα δίκτυο αγγείων, νεύρων και οστών.

Στάδια
(Πηγή: Δρ. Χαράλαμπος Γκούβας)

Όμως η μεγάλη ελευθερία κινήσεων της κεφαλής και η καθημερινή καταπόνηση της στην εργασία (π.χ. δουλειά γραφείου), το σπίτι (π.χ. τηλεόραση στην κρεβατοκάμαρα) ακόμα και στον ελεύθερο χρόνο μας (π.χ. υπολογιστές), καθιστούν την αυχενική μοίρα επιρρεπή σε τραυματισμούς.

Μια απλή ακτινογραφία ή ακόμη καλύτερα μια μαγνητική τομογραφία, μπορούν να αναδείξουν τα προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίζει κάποιος στον αυχένα του.

Σταδιακά η καμπύλη γίνεται ευθεία και οι μύες και οι σύνδεσμοι της περιοχής βρίσκονται κάτω από διαρκή τάση.

Η τάση αυτή περιορίζει την ελαστικότητα των ιστών αυτών με αποτέλεσμα την μείωση της κινητικότητας της περιοχής προκαλώντας πόνο στον αυχένα, τους ώμους ακόμα και στις ωμοπλάτες.

Η έλλειψη κίνησης εμποδίζει την κυκλοφορία του αίματος που μπορεί να οδηγήσει σε πονοκεφάλους ακόμα και ζαλάδες.

Οι αλλαγές αυτές στον αυχένα μπορεί να προκαλέσουν τραυματισμό του μεσοσπονδύλιου δίσκου, ο οποίος ανάλογα με την έκτασή του μπορεί να ασκήσει πίεση σε νεύρα προκαλώντας πόνο σε όλο το χέρι, μουδιάσματα στα δάχτυλα ή μυϊκή αδυναμία.

Τέλος, ο τραυματισμός του δίσκου προκαλεί άνιση κατανομή του βάρους με αποτέλεσμα τη φθορά των σπονδύλων που περιορίζει ακόμη περισσότερο την κίνηση της περιοχής και προκαλεί ακόμη περισσότερο πόνο.

Έτσι ο ασθενής εισέρχεται σε ένα φαύλο κύκλο ο οποίος πρέπει να αντιμετωπιστεί έγκαιρα και αποτελεσματικά.

Διάγνωση

Το πρώτο βήμα της φυσιοθεραπευτικής αντιμετώπισης του αυχενικού συνδρόμου είναι η αναγνώριση και αξιολόγηση του μεγέθους του προβλήματος. Αυτό επιτυγχάνεται με την συνεργασία του θεράποντος ιατρού και του φυσικοθεραπευτή, μέσω της φυσικής εξέτασης και διάφορων απεικονιστικών μεθόδων όπως είναι:

  • η ακτινογραφία (X-RAY),
  • η Μαγνητική Τομογραφία (MRI),
  • η Αξονική Τομογραφία (CT-SCAN),
  • η δισκογραφία με έγχυση σκιεράς ουσίας,
  • άλλα ειδικά tests κλπ.

Εδώ πρέπει να σημειωθεί κάτι ιδιαίτερα σημαντικό στην διαγνωστική προσέγγιση:

Δεν υπάρχει σαφής αιτιολογική αντιστοιχία μεταξύ των ακτινολογικών ευρημάτων και των κλινικών ( πόνος κ.α.).

Έντονες εκφυλιστικές αλλοιώσεις ή παραμορφώσεις μπορούν να προκαλούν ελάχιστο ή και καθόλου πόνο, ενώ αντίθετα μπορεί να υπάρχουν πόνοι ή νευρολογικά συμπτώματα με ελάχιστες ακτινολογικές αλλοιώσεις ή και φυσιολογικές ακόμη ακτινογραφίες ή άλλες ακτινολογικές εξετάσεις (CT,MRI κ.α.).

Θεραπεία

Στην οξεία φάση του συνδρόμου, συνιστάται η τοποθέτηση περιλαιμίου (κολάρου), προκειμένου να αποφευχθούν οι βίαιες ή υπέρμετρες κινήσεις στον αυχένα, ανάπαυση και λήψη παυσίπονων, αντιφλεγμονοδών και συχνά μυοχαλαρωτικών φαρμάκων.

Κατόπιν επιβάλλεται να γίνει φυσικοθεραπεία, η οποία γίνεται με εφαρμογή φυσικών μέσων (Laser, αναλγητικών ρευμάτων, υπερήχων, θερμών επιθεμάτων, διαθερμιών) και μάλαξης, με σκοπό την περαιτέρω ανακούφιση του ασθενούς από τον πόνο και την χαλάρωση της περιοχής από τον μυϊκό σπασμό με την βελτίωση της κυκλοφορίας του αίματος.

Ταυτόχρονα χρησιμοποιούνται διάφορες τεχνικές αρθρικής κινητοποίησης για να αυξήσουν την κινητικότητα της περιοχής.

Η υποχώρηση των συμπτωμάτων συνοδεύεται από πρόγραμμα θεραπευτικών ασκήσεων (κινησιοθεραπεία), που έχουν ως σκοπό τη βελτίωση της κινητικότητας του αυχένα και των άνω άκρων, που πιθανόν να έχουν επηρεασθεί και την ενδυνάμωση της περιοχής.

Σε μη αναστρέψιμες καταστάσεις, όπως οστεοαρθρίτιδα των σπονδύλων, η φυσικοθεραπεία προσπαθεί να επιβραδύνει τον ρυθμό και να μειώσει τα συμπτώματα του ασθενούς.

Χρήσιμη και προτεινόμενη τεχνική είναι και ο βελονισμός-ηλεκτροβελονισμός.

Τέλος, δίνονται συμβουλές για τον τρόπο εργασίας, ύπνου, οδήγησης, καθώς και κινήσεις περπατήματος, άσκησης και άλλων δραστηριοτήτων.

Παρότι μπορεί να ακούγονται πολύ απλοϊκές, είναι μεγάλης αξίας και έχουν πολλά να προσφέρουν.

Η σωστή στάση και θέση του αυχένα μπορεί να προφυλάξει από τους πόνους, τις ζαλάδες, την αδυναμία στήριξης του κεφαλιού, από τα «πιασίματα», τις μυϊκές συσπάσεις και πολλές άλλες επώδυνες καταστάσεις.

Η συχνότητα της θεραπείας καθορίζεται από τον φυσικοθεραπευτή.

Στατιστικά αποτελέσματα φυσικοθεραπείας

Σε ένα σύνολο 147 ασθενών που πάσχουν ή έπασχαν από αυχενικό σύνδρομό:

  • Στο 51,6% υπήρξε μακροχρόνια αποδρομή της χρόνιας κεφαλαλγίας και μετά από κατάλληλη θεραπεία.
  • Στο 30,5% υπήρξε ύφεση μεγαλύτερη του 50%, σε ένταση, διάρκεια ή/και συχνότητα κρίσεων.
  • Στο 11,6% υπήρξε πρόσκαιρη, μικρή, αναγνωρίσιμη βελτίωση και στο 6,3% δεν υπήρξε καμία βελτίωση.

Συχνές Ερωτήσεις Ασθενών

  1. Τις τελευταίες μέρες μουδιάζει το χέρι μου από τον ώμο μέχρι τα δάκτυλα. Mπορεί αυτό να υποδηλώνει ότι πάσχω από αυχενικό σύνδρομο;

    Το αυχενικό σύνδρομο μπορεί να οφείλεται σε μία σειρά από παθήσεις που έχουν σχέση με τους μυς, τους μεσοσπονδύλιους δίσκους, τους συνδέσμους, τα νεύρα, τα αγγεία ή το νωτιαίο μυελό. H διάταση των μυών (για οποιονδήποτε λόγο), η κακή θέση και στάση του κεφαλιού μας κατά τη διάρκεια της ημέρας και οι εκφυλιστικές αλλοιώσεις είναι κάποιες από τις αιτίες που μπορεί να προκαλέσουν αυχενικό σύνδρομο. O πόνος συνήθως είναι τοπικός (στον αυχένα), υπάρχει όμως πιθανότητα να νιώσουμε μούδιασμα ή να κάνει αντανάκλαση ο πόνος στο ένα ή και στα δύο χέρια. Πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή αν ο πόνος είναι στο αριστερό χέρι, αφού είναι πιθανό να ελλοχεύει πρόβλημα στην καρδιά.

  2. Είναι απαραίτητο να φοράει κανείς κολάρο όταν έχει αυχενικό σύνδρομο και, αν ναι, τι συνέπειες μπορεί να έχει αν δεν το φοράει;

    Το κολάρο, ή αυχενικό περιλαίμιο, είναι κομμάτι της θεραπείας και ο ρόλος του είναι να περιορίζει την κίνηση του αυχένα, ώστε να μην αναγκάζει τους μυς να κάνουν μυϊκό σπασμό. Το κολάρο, εφόσον κριθεί απαραίτητο, θα πρέπει ο ασθενής να το φοράει σύμφωνα με τις υποδείξεις του γιατρού.

  3. Σε ποιες περιπτώσεις γίνεται χειρουργική επέμβαση σε κάποιον που έχει αυχενικό σύνδρομο;

    Tο να μπει ένας ασθενής στο χειρουργείο λόγω αυχενικού είναι σπάνιο και εξαρτάται κατά κύριο λόγο από την αιτία που έχει προκαλέσει τον πόνο στον αυχένα. Mηχανικοί λόγοι (π.χ. κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου), φλεγμονές (π.χ., φυματίωση), εκφυλιστικές καταστάσεις, οι οποίες είναι σχετικά συχνές στη μέση και μεγάλη ηλικία (π.χ., σπονδυλαρθρίτιδα), ακόμα και νεοπλασίες, οι οποίες είναι σπάνιες, μπορεί να οδηγήσουν στο χειρουργείο.

  4. Εκτός από την επέμβαση, ποιοι άλλοι τρόποι αντιμετώπισης υπάρχουν;

    Η ανάπαυση, τα αντιφλεγμονώδη και τα παυσίπονα, καθώς και η φυσικοθεραπεία αποτελούν το σύνολο της συνήθους θεραπείας για το αυχενικό σύνδρομο. Θα πρέπει οι οδηγίες του γιατρού ως προς όλα να τηρούνται απαρέγκλιτα, προκειμένου να υπάρξει σωστή αποθεραπεία.

  5. H ηλικία παίζει κάποιο ρόλο στη δημιουργία του συγκεκριμένου προβλήματος;

    Tα παιδιά και οι νέοι είναι εξαιρετικά σπάνιο να αντιμετωπίσουν πρόβλημα, εκτός ίσως από περιπτώσεις τραυματισμών, υπερβολικής άσκησης ή ελλιπούς προθέρμανσης, όπου είναι πιθανό να καταπονηθούν οι μύες.
    Tα άτομα μέσης ηλικίας είναι πιθανότερο να εμφανίσουν εκφυλιστικά στοιχεία στη σπονδυλική στήλη. Συμβάλλει επίσης και το γεγονός ότι, όσο μεγαλώνουμε, τείνουμε να αθλούμαστε από ελάχιστα έως καθόλου.

  6. Tα περισσότερα άτομα στην οικογένειά μου αντιμετωπίζουν προβλήματα με τον αυχένα τους. Αυτό με κατατάσσει στην ομάδα υψηλού κινδύνου για αυχενικό σύνδρομο;

    Το αυχενικό σύνδρομο δεν έχει καμία σχέση με την κληρονομικότητα ή την κληρονομική προδιάθεση. Είναι συμπτωματική η εμφάνιση του προβλήματος σε μέλη της ίδιας οικογένειας.

  7. Mπορεί το αυχενικό σύνδρομο να συνδεθεί με σοβαρότερα προβλήματα υγείας;

    Εάν εξαιρέσει κανείς την περίπτωση πρωτοπαθούς ή δευτεροπαθούς νεοπλάσματος (καρκίνου) στον αυχένα, κατάσταση η οποία θεωρείται σπάνια, το αυχενικό σύνδρομο δεν συνδέεται με άλλα προβλήματα υγείας.

  8. Mπορεί κάποιος τύπος ασκήσεων στο γυμναστήριο (π.χ., βάρη) να επιδεινώσει ή να βελτιώσει ενδεχόμενο πρόβλημα;

    H άσκηση είναι απαραίτητη και μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στη βελτίωση του προβλήματος. Θα πρέπει όμως να γίνεται σωστά. Θα πρέπει, πριν απ’ όλα, να προηγηθεί η γνώμη του γιατρού, ο οποίος είναι πιθανό να παραπέμψει σε φυσικοθεραπείες. Έπειτα ο φυσικοθεραπευτής θα δώσει ειδικό εξατομικευμένο θεραπευτικό πρόγραμμα ασκήσεων.

    Αφού αυτές τελειώσουν, ακολουθεί το γυμναστήριο, υπό την επίβλεψη γυμναστή, ο οποίος θα έχει ενημερωθεί για το πρόβλημα. Το πρόγραμμα που θα ακολουθήσει ο κάθε ασθενής θα πρέπει να συμβαδίζει με τις προσωπικές του ανάγκες και αντοχές.

  9. Εργάζομαι σε γραφείο και αναγκαστικά είμαι στην ίδια θέση για αρκετές ώρες. Kάποιες φορές, στο τέλος της ημέρας, νιώθω ελαφριές ενοχλήσεις στον αυχένα. Tι μπορώ να κάνω ώστε να προλάβω τη δημιουργία προβλήματος;

    H εργονομία του χώρου εργασίας είναι πολύ σημαντική. Το κάθισμα θα πρέπει να στηρίζει τη μέση και να είναι στο σωστό ύψος σε σχέση με το γραφείο.

    Αν γίνεται χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή, το πληκτρολόγιο δεν μπορεί να είναι πολύ ψηλά, γιατί έτσι καταπονούνται σημαντικά οι μύες της αυχενικής μοίρας και η οθόνη θα πρέπει να είναι σε τέτοια θέση ώστε να μην αναγκαζόμαστε να κρατάμε το κεφάλι σε μια στάση που μας κουράζει.

    Τέλος, είναι σκόπιμο να κάνουμε μικρά διαλείμματα και να σηκωνόμαστε από την καρέκλα μας.
    Ακόμα και δέκα βήματα σίγουρα θα μας βοηθήσουν να ξεπιαστούμε.

Γνωρίζατε ό,τι…

Η σπονδυλική αρτηρία διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην παθολογία και την ολοκλήρωση του λεγόμενου αυχενικού συνδρόμου.

Από τις σπονδυλικές αρτηρίες σχηματίζεται η βασική αρτηρία.

Kλάδοι της σπονδυλοβασικής αρτηρίας αιματώνουν τον λαβύρινθο και τους αιθουσαίους πυρήνες του εγκεφάλου (μυϊκός τόνος, ισορροπία, ιδιοδεκτικότητα κ.α.)

Οι περιοχές αυτές είναι ευαίσθητες στην ελάττωση της κυκλοφορίας του αίματος οποιασδήποτε αιτιολογίας.

(by Mikael Häggström, used with permission)

Ισχαιμία μπορεί να προκύψει από στένωση της σπονδυλοβασικής αρτηρίας ή από ερεθισμό του περιαγγειακού συμπαθητικού πλέγματος που περιβάλλει την αρτηρία, όπως αποδείχθηκε σε πειραματόζωα.

Σημαντικοί κλάδοι της σπονδυλικής αρτηρίας είναι η πρόσθια νωτιαία και οι ριζικές αρτηρίες που αιματώνουν τον νωτιαίο μυελό.

ΤΟ ΑΥΧΕΝΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΘΕΛΕΙ ΠΡΟΣΟΧΗ! ΕΠΙΣΚΕΦΤΕΙΤΑΙ ΕΝΑΝ ΕΙΔΙΚΟ!

‘’Η πρόληψη είναι καλύτερη από την θεραπεία’’
Ιπποκράτης, 460-377 π.Χ., Πατέρας της Ιατρικής